جمال شناسی شعر

جمال شناسی شعر ،تکرار نقش مهمی در ایجاد موسیقی درونی داردتکرار فقط به معنی تکرار کلمه نیست در هر کدام از سازه‌های مادی شعر از کوچکترین واحد یعنی واج و تکواژ‌ها(هم وندی وهم پایه)، واژه،گروهای زبانی تا گزاره(در شعر سنتی: مصرع و بیت) تکرار در موسیقی کناری همان ردیف و قافیه. تکرار ردیف هم از واژه تا جمله را در بر می گیرد. تکرار در قافیه منظور (نظر شخصی) همان تکرار در واج‌های مشترک است.
در شعر سنتی موسیقی درونی موارد دیگری از قبیل جناس وانواع آن(که من آن را اختلاف می نامم اختلاف در یک واج ،دو واج …)، تکرار و تصدیر، اشتقاق، قلب، عکس و..‌ .
بخش دیگری از تکرار که باز موسیقی درونی را شکل می دهد شامل تکرار واکه ها و همخوان ها تک واژه ها گروه های اسمی گروه های فعلی که این هم می تواند در شعر سنتی اتفاق بیفتد هم در شعر سپید.

اما موسیقی درونی فقط محدود به تکرار نمی‌شود و هر تکراری الزاما به نفع جمال شناسی شعر تمام نمی‌شود. تکرار(وهرشگرد یا تمهید دیگری) اگر نقش هنری پیدا نکند ملال آور هم خواهد شد بنابراین ورود و به کارگیری هر کدام از این عناصر و ابزارهای موسیقی ساز در شرایطی می تواند اسباب لذت بخشی شعر،القای بهتر معنی و برانگیختن احساس و عاطفه منجر شود،که هنرمندانه باشد.
نکته دیگر اینکه تکرار موقعی اسباب موسیقی خواهد شد با اختلاف همراه باشد نه با همانندی و تشابه مثلاً کلمه «آز» اگر به تکرار
خود منجر شود موسیقی کمتری دارد (شباهت) اما اگر کلماتی دیگر نظیر «راز»، «ساز»، «باز»،و…را با خود به همراه بیاورد موسیقایی تر خواهدبود(تفاوت)یا مثلا
آوازه در کنار تکرار خود«آوازه» یا تکرار ِ با تفاوت: آویزه، و…
حضور هر سازه زبانی در جایگاه تکرار موسیقی کمتری دارد در مقابله با اختلاف و تفاوت(ناهمسانی) به عبارتی تفاوت سبب خلق موسیقی بیشتری می‌شودتا تکرار ِ همسان ..
پس موسیقی درونی از رهگذرسه عنصر تضاد ،تشابه و اختلاف در سطوح مختلف زبان ونیز طنین همخوانی واکه ها و همخوان ها حاصل می شود
خلاصه آنچه که گفته شد (موسیقی درونی) در تناسبات لفظی ومعنایی جای می گیرد به این نوع موسیقی در شعر غیر سنتی شعر سپید بسیار اهمیت دارد اشعار تلاش می کند خرهای موسیقی بیرونی و کناری را با تقویت این بخش از موسیقی شعر جبران کند هر چند موسیقی شعر سپید به میزان مهارت شاعر در حسن ترکیب اجزای کلام هم بستگی دارد.اما
فلسفه موسیقی شعر چیست؟ جواب مشخص است: لذت افزایی،کمک به القای بهتر معنا و تلطیف آن،اسباب تمایز وتفاوت شعراز نثر،برجستگی کلام، تعمیق تاثیرپذیری وانگیزش احساس و عاطفه،کشش وتداوم لذت، کمک در ماندگاری شعر استمرار آن در ذهن و خاطرِ خواننده،
احتمالاً انتقال آن به دیگران و… این مورد آخر بیشتر مربوط به زمانی است که اعراب بیشتر به گفتار و کلام شفاهی توجه داشتند و هنوز خط یا به وجود نیامده بود یا هنوز چندان رواج نداشت و به دلایل دیگر فرهنگی اقتصادی اجتماعی… و به نظر می رسد در ادبیات عرب هم ،افاعیل عروضی (که برگرفته از طبیعت زندگی آنهاست چنانکه عروض‌دانان گفته‌اند هرکدام از اوزان مشهور…) کمک می‌کرد که اعراب راحت تر شعر را به خاطر بسپارند و مباحثی دیگر که در اینجا نیازی به طرح آنها نیست
پایان

بازدیدها: 21