یادداشت

رابطه رسانه با توسعه
علی کرمی مدیر مسئول
بشر موجودی مدنی و اجتماعی است که رشد و پیشرفت او در گرو ارتباطات اجتماعی است. رسانه‌های جمعی ابزار ارتباطات و عامل مهم در ایجاد رشد و توسعه اجتماعی اقتصادی فرهنگی سیاسی و…هستند.
  دنیای علم و پیشرفت‌های مدنی و یافته‌های تحقیقات علمی نشان می‌دهد که کشورهای توسعه یافته، رسانه های آزاد‌تری دارند  یعنی بین رسانه و توسعه رابطه مستقیمی وجود دارد و برای دموکراسی و جامعه مدنی نقش نگهبان و نسبت به بدنه قدرت و حاکمان نقش دیده‌بان را ایفا می کنند.
رسانه‌ها به اشکال مختلف می‌توانند در روند توسعه اجتماعی نقش متکثر داشته باشند: اطلاع رسانی به موقع، ارائه اخبار و گزارش‌های میدانی و تحقیقی به کارشناسان و  متخصصان برای تحلیل و تفسیر و ارائه راهکارها در مسیر آگاه کردن مردم از اتفاقات و روند جریانات اجتماعی و ایجاد انگیزه برای جذب مشارکت‌های مردمی در فعالیت‌های اجتماعی  همچنین نظارت عمومی و رصد عملکرد نهادهای مدنی مانند بیمارستان آموزش و پرورش و پلیس و…
متاسفانه رسانه‌ها و به ویژه رسانه‌های محلی تا کنون  نقش مطلوبی در ایجاد توسعه جامعه ایفا نکرده‌اند، چه بسا گاهی نقش منفی و سمت و سوی عدم توسعه یافتگی هم دارند؛ برخی از عوامل چرایی عملکرد نامطلوب رسانه را بررسی می‌کنیم:
  می‌دانیم که رسانه‌ها باید استقلال داشته باشند در ایجاد محتوا و مضامین تنوع فراگیری داشته باشند همچنین آزاد بودن از شاخص‌های رسانه‌هاست اما غالباً رسانه‌های محلی برای حفظ بقای خود مجبورند تابعی از رسانه‌های ملی ، بالا دستی و مرتبط با قدرت باشند.

   دریافت و انتظارات مدیران محلی از رسانه‌ها، چیزی در حد انتشار خبرهای تشریفاتی، بولتن‌های روابط عمومی سازمانی با افق بسیار محدود است در حالی که همان گونه که خبرهای مثبت اقتصادی و اجتماعی به توسعه کمک می‌کنند، خبرهای منفی، گزارش‌های ناکامی هم می‌توانند عامل توسعه باشند.

شاهد مثال جهت استقرا، آنکه           در اخبار گفته می‌شود: در فلان جاده و مسیر تصادفات زیاد است و این خبر تکرار می‌شود بنابراین به دست کارشناسان تحلیل می‌شود و در نهایت مدیران تصمیم می‌گیرند که مشکل فنی آن جاده را حل کنند و اصلاح صورت می‌گیرد و یا در حوزه آسیب اجتماعی مثلاً آمار خودکشی و اخبار مربوط به آن…

به همین شکل رسانه  با اخبار حتی منفی می‌تواند نقش مثبت در روند توسعه داشته باشد و این در حالیست که مدیران که به شکلی منبع تغذیه رسانه‌ها هم هستند آنها را از بیان این گونه خبرها منع می‌کنند.
گفته شد که رسانه‌ها گاهی نقش منفی در توسعه هم دارند مثال در یکی از ادارات خدماتی که تمام شهروندان به نوعی با آن در ارتباط هستند ضمن اینکه عملکرد بسیار ضعیفی دارد ولی در سطح رسانه آرمانشهر توصیف می‌شود.!! چرا ؟!
چون محل ارتزاق است. همچنین نمونه دیگر آنکه بسیاری از حجم فضای مجازی در حوزه رسانه مانند گروه‌ها و کانال‌های رسانه ای  که باید محل تعامل و تضارب آرای سیاستگذاران و متخصصان امر توسعه و افراد با تجربه باشد؛  جولانگاه دلالان برخی مدیران   ومحلی برای تاخت و تاز دلالان برخی کاندیداتورهای انتخاباتی اند تا بر سر و کول هم زنند و گنجشکان را قناری بنمایانند.و خروجی این وضعیت حوزه نمایندگی ضعیف است.

گرچه ارائه راهکار بسیار پیچیده و دشوار است و نیاز به بررسی و جلسات و گفتمان کارشناسانه زیادی دارد اما در حد و اندازه این گفتار پیشنهاد می‌شود اگر چند رسانه محدود و حتی فقط یک رسانه محلی که توسط نهادهای قدرتمند از وجود سیستم فشار بر آن رسانه جلوگیری کنند تا اندازه‌ای آزاد و مستقل و فراگیر باشد و در فضای امن پلی ارتباطی بین مسولین ،مردم  و نخبگان باشد  و می بینید که تاثیر بسزایی بر جریانات اجتماعی و توسعه خواهد داشت  و روزنه‌ای برای تنفس نخبگان و اندیشمندان جامعه باشد تا راه توسعه را هموار سازند.

بازدیدها: 3